زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

اعلام (حدیث)





اعلام، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و از طرق تحمّل و اخذ حدیث به شمار می‌آید.


۱ - توضیح اجمالی



آن است که شیخ به شخصی با گفتار صریح، یا غیر صریح، یا کتابت اعلام کند که این کتاب، یا حدیث، روایت یا سماع او از فلان شخص است و از اجازه روایت آن سخنی با میان نیاورد. برخی نقل روایت با استناد به اعلام را جائز نمی‌دانند، اما مشهور محدثان معتقدند: اعلام به منزله قرائت بر شیخ بوده و برای نقل حدیث کفایت می‌کند.
[۱] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة، ج۳، ص۱۵۸- ۱۵۹.


۲ - معنای اعلام



مراد از اعلام آن است که شیخ به شاگرد خبر دهد که این حدیث از روایت‌ها یا از شنیده‌های من از فلانی است بدون این که تصریح به اجازه نقل آن حدیث کند.
برخی تحمل حدیث به اعلام را مادامی که اعتماد به شیخ موجود باشد جایز می‌دانند چون شیخ مورد اعتماد غیر روایات خود را به شاگرد اعلام نمی‌کند.
گویا مجرد اعلام شیخ مانند این است که شیخ به تحمل و ادای حدیث توسط شاگردش رضایت داده است.
بنابراین اجازه روایت به طور ضمنی فهمیده می‌شود هر چند که شیخ تصریح به آن نکرده باشد.

۳ - ممنوعیت روایت با اعلام



بسیاری از محدثان روایت‌نمودن به اعلام را ممنوع کرده‌اند در صورتی که شیخ صراحتاً شاگرد را از روایت منع کرده باشد مانند این که شیخ بگوید این شنیده‌ها یا این مرویات من است اما تو را از روایت آنها باز می‌دارم «یا» اما آن‌ها را از من نقل نکن.
زیرا این مورد شبیه شهادت بر شهادت است و شاهد دوم زمانی شهادتش صحیح است که شاهد اولی به او اجازه دهد که بر شهادتش شهادت دهد.

۳.۱ - جواب ممنوعیت


برخی این مقایسه را صحیح نمی‌دانند و بر این باورند که تشابهی بین شهادت بر شهادت و بین نقل حدیث به اعلام بدین گونه وجود ندارد زیرا در شهادت بر شهادت در هر حال نیاز به اجازه شاهد اول است در حالی که حدیث از راه سماع و قرائت نیازی به اجازه ندارد و این مساله مورد اتفاق است.
در صورت جواز تحدیث به اعلام باید از عبارت «اعلمنا فلان» استفاده کرد.
[۴] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۱۹۷.
[۵] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۲۰۰.
[۱۰] عبدالوهاب عبداللطیف، المعتصر من مصطلحات اهل الاثر، ص۵۳.
[۱۲] مدیرشانه‌چی، کاظم، درایة الحدیث، ص۱۳۷.
[۱۳] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۶۱.
[۱۴] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۷۲.
[۱۵] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۷۲.
[۱۶] عادل نادرعلی، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۷۷.
[۱۹] زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۱، ص۴۴.



۴ - عناوین مرتبط



طرق تحمل حدیث؛ اصطلاحات رایج محدثان؛ اصطلاحات حدیثی.

۵ - پانویس


 
۱. مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة، ج۳، ص۱۵۸- ۱۵۹.
۲. تقی‌الدین، ابن الصلاح، مقدمه ابن صلاح، ص۱۷۵.    
۳. سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۲۲۷.    
۴. سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۱۹۷.
۵. سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۲۰۰.
۶. داوری، مسلم، اصول علم الرجال، ص۲۴۳.    
۷. داوری، مسلم، اصول علم الرجال، ص۲۴۷.    
۸. شهیدثانی، زین الدین بن علی، الرعایة فی علم الدرایه، ص۲۹۲.    
۹. شهیدثانی، زین الدین بن علی، الرعایة فی علم الدرایه، ص۲۹۲-۲۹۳.    
۱۰. عبدالوهاب عبداللطیف، المعتصر من مصطلحات اهل الاثر، ص۵۳.
۱۱. طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۴۱.    
۱۲. مدیرشانه‌چی، کاظم، درایة الحدیث، ص۱۳۷.
۱۳. علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۶۱.
۱۴. مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۷۲.
۱۵. مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۷۲.
۱۶. عادل نادرعلی، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۷۷.
۱۷. قاسمی، محمد، قواعد التحدیث، ص۲۰۴.    
۱۸. مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۳، ص۱۵۹.    
۱۹. زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۱، ص۴۴.
۲۰. صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۴۶۷.    
۲۱. مشکینی، ابوالحسن، وجیزة فی علم الرجال، ص۹۳.    
۲۲. عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۴۲.    


۶ - منبع


سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اصطلاحات حدیثی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۲۹.    
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اعلام»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۵/۱۹.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | طرق تحمل حدیث




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.